بازخوانی مبانی فلسفی سیاست‌پردازی با تأکید بر مسئلة عفاف و حجاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

مبانی فلسفی پذیرفته‌شده از سوی سیاست‌پژوهان و سیاست‌گذاران در باب طبیعت انسان و جامعه و چیستی ارزش‌ها به طور اجتناب‌ناپذیر در جریان سیاست‌پردازی و سیاست‌گذاری دخالت می‌کنند؛ گرچه به آنها تصریح یا حتی التفات نشود. این مقاله با رویکردی عقلانی – اجتهادی به بازخوانی مهم‌ترین مبانی فلسفی مؤثر بر سیاست‌پردازی عفاف و حجاب پرداخته و کوشیده است به این پرسش پاسخ دهد که سیاست‌های عفاف و حجاب در جمهوری اسلامی ایران باید بر پایة کدام مبانی فلسفی استوار شوند؟ بر اساس نتایج تحقیق، نظام اسلامی باید سیاست‌های خود در این زمینه را بر مبانی هفت‌گانة فطرت‌گرایی، اراده‌گرایی، تفاوت‌گرایی ایمانی و شخصیتی، طبیعت‌گرایی در تفاوت‌های جنسی (مبانی انسان‌شناختی)، تلفیق فردگرایی و کل‌گرایی، قانونمندی جامعه (مبانی هستی‌شناختی اجتماعی) و مطلق‌گرایی ارزشی (مبنای ارزش‌شناختی) استوار کند..

کلیدواژه‌ها


 
1. قرآن کریم.
2. افروغ، عماد‌‌؛ «نظام اسلامی و مسئلة حجاب در گفتگو با دکتر افروغ»؛ به کوشش سیدجعفر حق‌شناس؛ نظام اسلامی و مسئلة حجاب، قم: مرکز مدیریت حوزه‌های علمیة خواهران، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، 1387.
3. ایمان، محمدتقی‌‌؛ مبانی پارادایمی روش‌های تحقیق کمّی و کیفی در علوم انسانی؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1388.
4. برناردز، جان‌‌؛ درآمدی به مطالعات خانواده؛ ترجمة حسین قاضیان؛ تهران: نشر نی، 1384.
5. بستان (نجفی)، حسین‌‌؛ اسلام و تفاوت‌های جنسیتی در نهادهای اجتماعی؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دفتر امور بانوان وزارت کشور، 1388.
6. بستان (نجفی)، حسین‌‌؛ گامی به سوی علم دینی (2): روش بهره‌گیری از متون دینی در علوم اجتماعی؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1390.
7. پارسانیا، حمید‌‌؛ جهان‌های اجتماعی؛ قم: کتاب فردا، 1391.
8. جوادی آملی، عبدالله‌‌؛ تفسیر موضوعی قرآن کریم؛ ج12 (فطرت در قرآن)، تنظیم و ویرایش: محمدرضا مصطفی‌پور؛ قم: مرکز نشر اسراء، 1379.
9. حر عاملی، محمد‌‌‌بن‌الحسن‌‌؛. وسائل‌الشیعه؛ 30 جلد، قم: مؤسسة آل‌البیت:، 1409ق.
10. راغب اصفهانى، حسین‌‌‌بن‌محمد‌‌؛ المفردات فی غریب‌القرآن؛ دمشق و بیروت: دارالعلم، الدارالشامیه، 1412ق.
11. سبحانی، جعفر‌‌؛ الالهیات؛ 2 جلد، بیروت: الدارالاسلامیه للطباعة والنشر والتوزیع، 1409ق.
12. صدر، سیدمحمدباقر‌‌؛ المدرسةالقرآنیّه؛ قم: مرکز الأبحاث والدراسات‌التخصّصیه للشهید الصدر، 1421ق.
13. صدرالدین شیرازى، محمد‌‌‌بن‌ابراهیم‌‌؛ شرح اصول الکافی؛ 4 جلد، تحقیق محمد خواجوى؛ تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1383.‏
14. طباطبایى، سیدمحمدحسین‌‌؛ المیزان فى تفسیر القرآن؛ 20 جلد، قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، [بی‌تا].
15. طوسی، محمد‌‌‌بن‌حسن‌‌؛ التبیان فی تفسیرالقرآن؛ تحقیق احمد قصیر عاملى؛ بیروت: دار احیاء التراث‌العربى، [بی‌تا].
16. فِی، برایان‌‌؛ پارادایم‌شناسی علوم انسانی؛ ترجمة مرتضی مردیها؛تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی، 1383.
17. کلاین‌برگ، اتو‌‌؛ روان‌شناسى اجتماعى؛ 2 جلد، ترجمة على‌محمد کاردان؛ تهران: نشر اندیشه، 1368.
18. کلینی، محمدبن­یعقوب‌‌؛ الکافی؛ 8 جلد، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی؛ تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
19. گنجى، حمزه‌‌؛ روان‌شناسى تفاوت‌هاى فردى؛ تهران: انتشارات بعثت، 1370.
20. گیدنز، آنتونی‌‌؛ چکیدة آثار آنتونی گیدنز؛ فیلیپ کسل (ویراستار)، ترجمة حسن چاوشیان؛ تهران: ققنوس، 1383.
21. لیتل، دانیل‌‌؛ تبیین در علوم اجتماعی؛ ترجمة عبدالکریم سروش؛ تهران: مؤسسة فرهنگی صراط، 1373.
22. مجلسی، محمدباقر‌‌؛ بحارالانوار؛ بیروت: دار احیاء التراث‌العربى، 1403ق.
23. مجلسى، محمدباقر‌‌؛ مرآةالعقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ 26 جلد، ‏تحقیق سیدهاشم‏ رسولى محلاتى؛ تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1404ق.
24. مراغى، احمد‌‌‌بن‌مصطفى‌‌؛ تفسیرالمراغى؛ بیروت: دار احیاء التراث‌العربی، [بی‌تا].
25. مطهری، مرتضی‌‌؛ مجموعه‌آثار؛ ج2، تهران و قم: صدرا، 1369.
26. مظفر، محمدرضا‌‌؛ المنطق؛ بیروت: دارالتعارف، 1400ق.
27. مغنیه، محمدجواد‌‌؛ تفسیرالکاشف؛ تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1424ق.
28. وبر، ماکس‌‌؛ روش‌شناسی علوم اجتماعی؛ ترجمة حسن چاوشیان، تهران: نشر مرکز، 1382.
29. Bellah, Robert, et al; Habits of the Heart: Individualism and Commitment in American Life; New York: Harper & Row, 1985.
30. Birke, Linda; "Transforming Biology"; H. Crowley and S. Himmelweit (eds.), Knowing Women, Cambridge: Polity Press, The Open University, 1994.
31. Bohman, James; New Philosophy of Social Science; Oxford: Polity Press, 1994.
32. Clark, Russell D. and Hatfield, Elaine; "Gender Differences in Receptivity to Sexual Offers"; Journal of Psychology and Human Sexuality, vol. 2 (1), 1989.
33. Crowley, Helen and Himmelweit, Susan (eds.); Knowing Women; Cambridge: Polity Press, The Open University, 1994.
34. Curry,Tim, et al; Sociology for the TwentyـFirst Century. Upper Saddle River and New Jersey: Prentice Hall, 1997.
35. Goode, William J; The Family; Englewood Cliffs and New Jersey: Prentice Hall, Inc, 1964.
36. Hammersley, Martyn; Taking Sides in Social Research; London and New York: Routledge, 2000.
37. Jaggar, Alison; "Human Biology in Feminist Theory: Sexual Equality Reconsidered"; H. Crowley and S. Himmelweit (eds.), Knowing Women, Cambridge: Polity Press, The Open University, 1994.
38. Lawson, Tony and Garrod, Joan; Dictionary of Sociology; London and Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers, 2001.
39. McConnell, J. V. and Philipchalk, R. P; Understanding Human Behavior; Orlando: HBJ Publishers, 1992.
40. Rein, Martin; Social Science and Public Policy; Harmondsworth and New York, Penguin Books, 1976.
41. Sabini, John; Social Psychology; New York and London: W. W. Norton & Company, 1995.
42. Shaffer, David R; Developmental Psychology; Pacific Grove: Brooks/Cole Publishing Company, 1993.
43. Taylor, Charles; "Neutrality in Political Science"; Alan Ryan (ed.), The Philosophy of Social Explanation, London: Oxford University Press, 1973.