رابطة پنج عامل بزرگ شخصیت و راهبردهای مقابله‌ای استرس با علائم اختلال هویت جنسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه روانشناسی، مرکز تحقیقاتی روانشناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

چکیده

هدف این تحقیق بررسی رابطة پنج عامل بزرگ شخصیت و راهبردهای مقابله‌ای استرس با علائم اختلال هویت جنسی است. روش این مطالعه، توصیفی- همبستگی است. جامعة آماری شامل کلیة مراجعه‌کنندگان به بیمارستان روان‌پزشکی شهر ارومیه بودند که به روش نمونه‌گیری در دسترس، تعداد 177 نفر انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از چک‌لیست اختلال هویت جنسی، مقیاس شخصیتی نئو و پرسشنامة سبک‌های مقابله استفاده شد. نتایج نشان داد 39/3 درصد نمونه‌های موردمطالعه، علائم اختلال هویت جنسی دارند. همچنین میان برون‌گرایی، تجربه‌پذیری، توافق و راهبرد مقابله‌ای ‌مسئله‌مدار با علائم اختلال هویت جنسی، رابطة منفی و بین روان‌رنجورخویی و راهبرد اجتنابی با آن رابطة مثبت وجود دارد. به‌علاوه ویژگی‌های شخصیت و راهبردهای مقابله به‌طورمشترک 2/45 درصد واریانس مربوط به علائم اختلال هویت جنسی را تبیین می‌کنند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد در بررسی‌های بالینی افراد دارای اختلال هویت جنسی می‌توان با درنظرگرفتن ابعاد شخصیتی و آموزش در راستای راهبردهای مقابله‌ای سازگارانه و منطقی، در راستای تعدیل علائم آنها گام برداشت.

کلیدواژه‌ها


1. بیانی، فرهان و داریوش حیدری و حسین بهروان؛ «بررسی میزان اختلال هویت جنسی و عوامل اجتماعی مؤثر»؛ مجلة دانشگاه فردوسی مشهد، شمارة 8 (2)، 1389، ص1-27.
2. ثابتی، آزاد و رضا رستمی و سمیه محمدی جوینده؛ «بررسی رابطة بین ویژگی‌های شخیصت با باورهای جنسی»؛ خلاصة مقالات سومین کنگرة سراسری خانواده و سلامت جنسی، دانشگاه شاهد، 1386.
3. جعفرزاده، مهشید؛ «مقایسة راهبردهای مقابله‌ای، سلامت روانی، حمایت اجتماعی و سبک‌های دل‌بستگی افراد دارای اختلال هویت جنسی با افراد بدون اختلال هویت جنسی»؛ پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه پیام‌نور استان تهران، 1392.
4. جواهری، فاطمه و زینب کوچکیان؛ «اختلال هویت جنسی و ابعاد اجتماعی آن: بررسی پدیدة نارضایتی جنسی در ایران»؛ مجلة رفاه اجتماعی، شمارة 5 (2)، 1385، ص269-291.
5. خدیوی زند، محمدمهدی؛ مشکلات روان‌جنسی کودکان و نوجوانان؛ تهران: نشر تربیت، 1371.
6. حق‌شناس، حسن؛ «هنجاریابی آزمون شخصیتی نئو، فرم تجدیدنظرشده»؛ مجلة روان‌پزشکی و روا‌ن‌شناسی بالینی ایران، شمارة ۴ (4 1378، ص۳۸-۴۸.
7. دادفر، فرشته و محبوبه دادفر و رخساره یزدان‌دوست؛ «بررسی الگوهای شخصیتی بیماران مبتلا به اختلال هویت جنسی»؛ مجلة پزشکی قانونی، شمارة 15 (2)، 1388. ص 96-99.
8. زمانی، نرگس و سعید زمانی و ابراهیم رجائیان و رضا برزگر محمدی؛ «دیسفوریای جنسیتی و عوامل شخصیتی، روانی و اجتماعی مؤثر بر آن در بین مبتلایان به اختلال هویت جنسی در انتظار تغییر جنسیت»؛ مجلةعلمی پژوهان، شمارة ۱۸ (۳)، 1399، ص۳۴-۴۵.
9. سادوک، بنجامین جیمز و ویرجینیا آلکوت سادوک و پدرو روئیز؛ خلاصة روان‌پزشکی علوم رفتاری/ روان‌پزشکی بالینی؛ ترجمة فرزین رضاعی؛ تهران: انتشارات ارجمند، 1396.
10. سیدیان، مرضیه؛ «مقایسة ویژگی‌های شخصیتی و هوش هیجانی در زنان قربانی خشونت‌های خانگی و زنان عادی»؛ پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، 1392.
11. فیست، جس و گرگوری فیست؛ نظریه‌های شخصیت؛ ویراست هشتم، ترجمة یحیی سیدمحمدی؛ تهران: نشر روان، 1398.
12. قاعدی، غلامحسین و آزاد ثابتی و سمیه محمدی جوینده؛ «بررسی رابطة بین ویژگی‌های شخصیت و بدکارکردی‌های جنسی»؛ خلاصة مقالات سومین کنگرة سراسری خانواده و سلامت جنسی، دانشگاه شاهد، 1386.
13. علوی، کاوه و امیرحسین جلالی و مهرداد افتخار؛ «گرایش جنسی در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی»؛ مجلة روان‌پزشکی و روا‌ن‌شناسی بالینی ایران. شمارة 20 (1)، 1393، ص43-49.
14. کاهانی، علیرضا؛ اختلال هویت جنسی، دگرجنسیت‌جوها؛ تهران: انتشارات تیمورزاده، 1381.
15. کیامهر، جواد؛ «هنجاریابی فرم کوتاه پرسشنامة پنج عاملی نوین (NEO-FFI) و بررسی ساختار عاملی آن (تحلیل تأییدی) در بین دانشجویان علوم انسانی دانشگاه‌های تهران»؛ پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، 1381.
16. گنجی، مهدی؛ آسیب‌شناسی روانی بر اساس DSM-5؛ تهران: انتشارات ساوالان، 1392.
17. ماسن، پاول ‌هنری و جروم کیگان و آلتا ‌کارول هوستون و جان ‌جین‌ وی کانجر؛ رشد و شخصیت کودک؛ تهران: نشر مرکز، 1390.
18. محمدخانی، شهرام و رقیه باش قره؛ «رابطة هوش هیجانی و سبک‌های مقابله‌ای با سلامت عمومی دانشجویان»؛ پژوهش در سلامت روان‌شناختی، دورة 2، شمارة 2 (1)، 1387، ص37-47.
19. مدانلو، فاطمه؛ «بررسی رابطة تاب‌آوری، روش‌های مقابله با استرس و حمایت اجتماعی با آسیب‌های روانی در زنان داغ‌دیده»؛ پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه محقق اردبیلی، 1388.
20. مهرافسر، حمیدرضا؛ «مقایسة سازگاری اجتماعی و بهزیستی روان‌شناختی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی تحت عمل جراحی قرارگرفته با افراد در انتظار عمل جراحی در استان فارس»؛ طرح پژوهشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استان فارس، 1392.
21. مؤمنی جاوید، مهرآور و مهرانگیز شعاع کاظمی؛ «مقایسة ویژگی‌های شخصیتی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد بهنجار»؛ فصلنامة پژوهش اجتماعی، شمارة 13 (4)، 1390، ص81-94.
22. Blosnich, J., George, R., Brown, MD., Jillian, C., Shipherd, M., Kauth, R. & Piegari, I; "Prevalence of Gender Identity Disorder and Suicide Risk among Transgender Veterans Utilizing Veterans Health Administration Care"; American Journal Public Health, 2013, V.103 (9), pp. 27-32.
23. Bockting, M. & Pathy, A; "Gender Disorder Transgenderism and Transsexuality"; Encyclopedia of Body Image and Human Appearance, 2013, V.21 (3), pp.445-452.
24. Chapman, Benjamin P., Duberstein, Paul R., Sörensen, Silvia, M. & Lyness, Jeffrey; "Gender differences in Five Factor Model personality traits in an elderly cohort"; Personality and Individual Differences, 2007,V.43, pp.1594-1603.
25. Cohen, Kettenis, PT & Gooren, JG; "Transsexualism: Areview of Etiology, Disgnisis and Treatment"; Journal of Psychosomatic Research, 1999, V.46 (4), pp.315-333.
26. Costa, P. T., & McCrae, R. R; "The five-factor model of personality and its relevance to personality disorders"; Journal of Personality Disorders, 1992, V.6(4), pp.343–359.
27. Costa, P.T. & Windiger, T.A; "Five Factor model personality disorder reaserch"; In P. T. Costa, Jr. & T. A. Widiger (Eds.); Personality disorder and the Wve-factor model of personalit. Washington DC: American Psychological Association. 2002, pp.59-87.
28. Duisin, Z., Rakić, J., Barisić, G. & Balkoski, N; "A transsexual patient searching for adjustment"; Sebian Archive of Medicine, 2008, V.136 (7-8), pp.406-409.
29. Feldman, J. MD. & Spencer, K; "Gender dysphoria in a 39- year-old man"; Canadian Medical Association Journal, 2014, V.186 (1), pp.49-50.
30. John V, Brush C, Mait H; "Conversational Topics Intranssexual Persons"; Clinical Linguistics & Phonetics, 2014, V.28, pp.428-436.
31. Halkitis, P. N., Green, K. A., & Morgues, J; "Drug-use patterns among men who have sex with men presenting for alcohol treatment differences in ethnic and sexual identity"; Journal of Urban Health, 2005, V.82, pp.18-25.
32. Hatami, M. & Ayvazi, S; "Investigation of Peronality Characteristics (Extroversion- introversion) and Early Maladaptive Schemas (EMS) in Males and Females with Gender Identity Disoeder (GID)"; Procardia – Social and Behavioral Sciences, 2013, V.84 (9), pp.1474-1480.
33. Levey, R., & Curfman, W.C; "Sexual and Gender Identity Disorder"; Science,2004, V.30 (6),pp.1034- 1037.
34. Luise, T; "Gender Identity Disorder in Greater Manchester, Lancaster, and Sheffield"; Procedia- Social and Behavioral Sciences, 2011, V.30 (2), pp.2064-2067.
35. Maria, H. & Hassan, H; "Compare of Coping Strategies in Gender Identity Disorder Patients and Normal Subjects"; Journal of social Issues & Humanities, 2014, V.3 (2), pp.46-51.
36. Miyajima, E., Taira, N., Koda, M. & Kondo, T; "Differences in personality traits between male-to-female and female-to-male gender identity disorder subjects"; Psychiatry Research, 2014, V.220, (1-2), pp.496-499.
37. Moss, R.Cahill, &Frith, CD; "Personality characteristics of individuals with cronic rheumatoid arthrisl"; Perceptual and motor skills, 2015, V.58 (5), pp.25-32.
38. Richardson, J; "Response: Finding the disorder ingender identity disorder"; Harvard Review of Psychiatry, 1999, V.7(1), pp.43-50.
39. Riley, T.J., Kirsch, A.C., Shapiro. J.B. & Conley, C.S; "Examining stress and coping as a mediator for internalizing symptomatology: A comparison between sexual minority and majority first-year college students"; Journal of Adolescence, 2016, V.49, pp.124-133.
40. Vermeylen, N., Bauwens, F., Lefebvre, A. & Linkowski, P; "Le test de Rorschach et la pensée opératoire dans l'approche théorique du transsexualisme”; Annals Medico Psychologiques, 2005, V.163, pp.387-393.
41. Zucker, K. J., & Bradley, S; "Gender Identity and psychosexual problem in children and Adolescents"; Clinical Issues, 2002, V.32 (12), pp.115-125.