نحوه تعامل زنان در چالش نقش های چندگانه مورد مطالعه: زنانی که همزمان شاغل، دانشجو، متاهل و دارای فرزند در شهر تهران هستند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جامعه‌شناسی فرهنگی

2 استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

چکیده

فرصت‌های مشارکت اجتماعی زنان منجر به تعدد نقش و مستلزم تعاملاتی شده که می‌تواند تصویر هویتی جدیدی از زنان را نشان دهد. هدف ما بیان موقعیت تعاملی و نحوۀ پاسخ‌های راهبردی زنان در نقش‌ها و لایه‌های متعدد هویتی است که در این وضعیت پدید می‌آید. ترسیم تصویری از راهبردهای آشکار، پنهان و گاه مبهم زنان در تعارضات و چالش‌های حوزۀ خصوصی و عمومی در انجام وظایف و مسئولیت‌هایشان در مواقعی است که خود، تنها تعیین‌کنندۀ وضعیت خود نیستند. نتایج این پژوهش با روش کیفی مردم‌نگاری و تکنیک تحلیل تماتیک در سه جنبۀ توصیف، تحلیل و تفسیر نتایج با تعداد 38 مصاحبه از زنان موردمطالعه در شهر تهران نشان می‌دهد زنان در طی فرایند بازاندیشی، تمایل بیشتری به تعاملات منعطف و قابل‌کنترل از سوی خود دارند و چالش همیشگی این زنان، آنان را در الزام شکستن برخی ساختارها قرار می‌دهد. زنان به صورت پیوسته به ترمیم و اصلاح شکاف‌های موجود در زندگی می‌پردازند که عنوان «تعاملات ترمیمی» توضیح و تفسیری در راستای حرکت زنان به سمت ایجاد تعادل و سازگاری است؛ بنابراین «اخلاق مراقبت همراه با تعاملات ترمیمی»، برای زنان بهترین پیامد ممکن و نوعی راهبرد موفق در زندگی آنان قلمداد می‌شود.

کلیدواژه‌ها


1. استراوس، اَنسِلم و جولیت کربین؛ مبانى پژوهش کیفى، فنون و مراحل تولید نظریة زمینه‌ای؛ مترجم: ابراهیم افشار؛ تهران: نشر نی، 1390.    
2. ایمان، محمدتقی؛ روش‌شناسی تحقیقات کیفی؛ چ3، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1394.
3. باستانی، سوسن و پریسا موسی­نژاد؛ «بررسی هویت جنسیتی مردان و زنان در کلان‌شهر تهران»؛ پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، مطالعات زن و خانواده، دانشگاه الزهرا، دانشکدۀ علوم اجتماعی، 1388.
4. تاکی، علی؛ «تحلیل محتوای آثار سینمایی بهرام بیضایی و داریوش مهرجویی پیرامون بررسی نقش و هویت زن در خانواده»؛ پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد واحد دهاقان، 1388.
5. خواجه‌نوری، بیژن و زهرا ریاحی؛ «جهانی‌شدن، دنیاگرایی و زنان»؛ مجلۀ جهانی رسانه، دورۀ 8. شمارۀ 1. شمارۀ پیاپی 15، 1392، ص21- 47.
6. رضاییان، علی؛ مدیریت تعارض و مذاکره؛ تهران: انتشارات سمت، 1389.
7. ساروخانی، باقر و مریم رفعت‌جاه؛ «زنان و بازتعریف هویت اجتماعی»؛ مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، دورۀ پنجم، شمارۀ 2، 1383، ص133-160.
8. سفیری، خدیجه؛ «زنان و تحصیلات دانشگاهی»؛ مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، سال 15، شمارة 56-57، 1385، ص101-127.
9. سفیری، خدیجه و زهرا زارع؛ «بررسی ارتباط کلیشه‌های جنسیتی و تضاد نقش‌های زناشویی در زوج‌های جوان»؛ پژوهشنامۀ علوم انسانی، شمارۀ 53، 1386، ص177-200.
10. سگالن، مارتین؛ جامعه‌شناسی تاریخی خانواده؛ مترجم: حمید الیاسی؛ تهران: نشر مرکز، 1393.
11. شیخ‌اسماعیلی، سامان؛ «تعارض در سازمان: تعریف، مبانی، انواع و مدیریت آن»؛ 1388، دسترسی در وبلاگ دانش مدیریت. http://13322010.blogfa.com
12. فلیک، اوه؛ درآمدی بر تحقیق کیفی؛ ترجمۀ جلیلی؛ چ1، تهران: نشر نی، 1390.
13. کیویستو، پیتر؛ اندیشه‌های بنیادی در جامعه‌شناسی؛ ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی، 1378.
14. گیدنز، آنتونی و کارن بردسال؛ جامعه‌شناسی؛ ترجمۀ حسن چاوشیان؛ ویراست چهارم، تهران: نشر نی، 1394.
15. محمدپور، احمد؛ روش تحقیق کیفی ضدروش؛ ج2، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان، 1392.
16. معصوم، وجیهه؛ «بررسی رابطۀ سرمایه اجتماعی -  فرهنگی و اقتصادی زنان به هویت مدرن خویش»؛ پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور، 1390.
17. میراشه، سمیه؛ «تعارض­های هویت اجتماعی سنتی و مدرن و عوامل مؤثر بر آن»؛ پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، جامعه‌شناسی، دانشگاه الزهرا، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصاد، 1391.
18. وثوقی، منصور و علی‌اکبر نیک‌خلق؛ مبانی جامعه‌شناسی؛ انتشارات خردمند، 1373.
19. Wall, jr. james, A. and Ronda Roberts Callister; “conflict and its Manage ment”; Journal of Management,1995, It’s available in: http://jom.sagepub.com/content/abstract/21/3/515.
20. Abbott, Pamela. Claire Wallace and Melissa, 1990, Tyler, “An Introduction to Sociology” Third Perspectives, Simultaneously published in the USA and Canada by Routledge, Jhally, S; Bel hooks: “cultural criticism and transformation”, Northampton, MA, Media Education Foundation, 1997.
21.  Juliel; Lemley; “Gendeard construction of the female Identity"; available in: http.cornerestone. lib.mnsu.edu/jur, Journal, 2005.
22. Holtgraves, Thomas, Language as Social Action: Social Psychology a;nd Language Use; Ball State University, Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Mahwah, New Jersey London, Lawrence, 2002.
23. Patricia, Martha Deminguez change, jose luis Breton Arredondo and Lazaro Gracia Fernandes; “the construction of Female Identity in nineteenth Century Publications in Mexico”, 2013.
24. Mckinlay, Andrew and Chris, Mcvittie; “Identities in context individuals and Discourse in Action”; Publisher: willey- Blackwell, 2011.
25. Mitchell, J; Women and Equality; Milton Keynes: Open University Press, 1986.
26. Wood, J.T; “Gender lives: Communication, Gender and culture, Belmont"; CA: Thomsen wadsworth, 2003.