بصری شدن منزلت زنانه و مدیریت بدن (مورد مطالعه: زنان مراجعه کننده به مراکز زیبایی در شهر بندرعباس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه هرمزگان

2 استادیار دانشگاه علامه طباطبائی

3 کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان

چکیده

بدن فراتر از بعد زیستی آن، یک عنصر فرهنگی است که در ذهن کنشگران اجتماعی، معانی متفاوتی را از آن خود کرده است. کنشگران اجتماعی حسب نوع تفسیری که از بدن دارند، آن را مدیریت می‌کنند. پژوهش حاضر در پی کشف دلایل اهمیت یافتن مدیریت بدن در زنان، با درپیش‌گرفتن رویکرد کیفی مبتنی بر پارادایم تفسیری است. داده‌های میدانی از طریق انجام 22 مصاحبۀ عمیق با زنان مراجعه‌کننده به آرایشگاه‌ها و مراکز زیبایی در شهر بندرعباس گردآوری شده‌اند. تحلیل مضمونی داده‌ها نشان می‌دهد چرایی اهمیت مدیریت بدن در زنان موردمطالعه بر حسب مضمون نهایی «بصری شدن منزلت» می‌تواند به تصویر کشیده شود. مضمون اخیر حاصل تجرید مضامین کلی «به تعویق انداختن پیری»، «کسب آرامش و نشاط»، «اصالت یافتن ظاهر»، «تمایزطلبی»، «پذیرش اجتماعی» و «زیبایی‌شناختی شدن بدن» است. به نظر می‌رسد تنظیم بدن برای دیده شدن در فضای عمومی در دسترس‌ترین شیوۀ به دست آوردن منزلت برای زنان موردمطالعه است. بر همین اساس، در پی بصری شدن نشانگان منزلت آفرین، تغییر در ظاهر بدن با ایجاد تغییر در منزلت زنان همراه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


1. احمدنیا، شیرین؛ جامعه‌شناسی بدن و بدن زن؛ جزوۀ منتشرنشده، 1385.
2. اخلاصی، ابراهیم؛ «بررسی جامعه‌شناختی عوامل اجتماعی مؤثر بر مدیریت بدن، مورد مطالعه: زنان هجده تا چهل­ سال شهر شیراز»؛ پایان‌نامۀ کارشناسی­ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه اصفهان، 1386.
3. بوردیو، پی­یر؛ تمایز؛ ترجمۀ حسن چاوشیان؛ تهران: نشر نی، 1390.
4. بهار، مهری و محمدرضا وکیلی قاضی جهانی؛ «تحلیل گفتمان‌های جراحی زیبایی صورت»؛ زن در توسعه و سیاست، ش32، 1390، ص63-92.
5. پاک‌سرشت، سلیمان و حاتم حسینی و مینا اینانلو؛ «تحلیل تماتیک رفتارهای بدنی در بین دختران و زنان تهرانی»؛ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش28، 1391، ص147-170.
6. توسلی، غلام‌عباس و فاطمه مدیری؛ «بررسی گرایش زنان به جراحی در شهر تهران»؛ مطالعات اجتماعی و روان­شناسی زنان، ش1، 1391، ص61-82.
7. جواهری، فاطمه؛ «بدن و دلالت‌های فرهنگی - اجتماعی آن»؛ نامۀ پژوهش فرهنگی، ش11، 1387، ص37-80.
8. چاوشیان، حسن و تقی آزاد ارمکی؛ «بدن به مثابه رسانة هویت»؛ جامعه‌شناسی ایران، ش4، 1381، ص57-75.
9. چلبی، مسعود؛ جامعه‌شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی؛ چ3، تهران: نشر نی، 1384.
10. دریفوس، هیوبرت و پل رابینو؛ فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک؛ ترجمۀ حسین بشیریه؛ تهران: نشر نی، 1384.
11. ذکایی، محمدسعید؛ «جوانان، بدن و فرهنگ تناسب»؛ تحقیقات فرهنگی (1)، ش1، 1386، ص117-142.
12. ذکایی، محمدسعید؛ فراغت، مصرف و جامعه؛ تهران: تیسا، 1391.
13. گیدنز، آنتونی؛ تجددو تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید؛ ترجمۀ ناصر موفقیان؛ تهران: نشر نی، 1385.
14. موحد، مجید و اسفندیار غفاری‌نسب و مریم حسینی؛ «آرایش و زندگی اجتماعی دختران جوان»؛ زن در توسعه و سیاست، دورۀ 8، ش28، 1389، ص79-105.
15. وبلن، تورستن؛ نظریة طبقة مرفه؛ ترجمۀ فرهنگ ارشاد؛ چ1، تهران: نشر نی، 1383.